دیافراگم دوربین چیست
کار با دیافراگم در عکاسی
دیافراگم یکی از سه ضلع مثلث نوردهي در عكاسي و شاید مهم‌ترین آن‌ها است (دو بخش دیگر سرعت شاتر و ISO هستند). در این مطلب ما با هم خواهیم دید که دیافراگم دوربین چیست و کار با آن چه نقش مهمی در آموزش عکاسی دارد.
دیافراگم دوربین چیست؟
دیافراگرم دوربین به عنوان روزنه‌ای در لنز گفته می‌شود که از درون آن نور وارد دوربین عكاسي و سنسور می‌شود. این روش بسیار شبیه آن چیزی است که در چشم شما رخ می‌دهد. زمانی که شما میان یک محیط روشن و تاریک جابجا می‌شوید، عنبیه چشمان شما گشادتر و یا تنگ‌تر می‌شود و اندازه مردمک چشم را کنترل می‌کند.
در بحث آموزش عکاسی به معادل مردمک چشم در لنز دوربين عكاسي، دیافراگم دوربین می‌گویند. شما می‌توانید اندازه دیافراگم را کوچک یا بزرگ کرده و میزان ورود نور به سنسور دوربین را تنظیم کنید.
دیافراگم در عکاسی می‌تواند با کنترل عمق دید به عکس‌ها بعد٬ روح و جلوه دهد. در یک حالت، دیافراگم می‌تواند پس‌زمینه‌ای محو را به همراه یک عمق ميدان كم ثبت كند (حالتی که بیشتر در عکاسی پرتره طرفدار دارد) و در حالت دیگر، می‌تواند تصاویري با عمق ميدان زياداز پیش‌زمینه يا foregrund تا افق دوردست background ثبت كند(حالتی که در عکاسی منظره به کار می‌رود).
یکی دیگر از نقش‌های دیافراگم این است که انتخابی میزان نوردهی یا اکسپوژر عکس‌های شما را تغییر داده و تصاویری روشن‌تر یا تاریک‌تر ارائه می‌دهد.
نحوه اثرگذاری دیافراگم در نوردهی عكس
دیافراگم دوربين اثرات زیادی در عکاسی دارد که واضح‌ترین آن‌ها توانايي كنترل میزان روشنایی عکس یا نوردهی (exposure) است. زمانی که اندازه دیافراگم دوربين عكاسي تغییر می‌کند، میزان نوری که به سنسور دوربین عكاسي می‌رسد و در نتیجه میزان روشنایی عکس تغییر می‌کند. اما دقیقا رابطه بین نوردهی و دیافراگم دوربین چیست؟
یک دیافراگم بزرگي مثل اف 1.4 نور زیادی را از لنز عبور داده و عكس روشني را ثبت مي كند. از طرف دیگر، دیافراگم کوچک مثل اف 16 عکس این کار را انجام داده و عکسی تاریک‌تر را ثبت مي كند. در محیط‌های تاریک مثل محیط‌های سربسته یا هنگام شب، به احتمال زیاد عکاس به دنبال جذب حداکثری نور است و به این منظور دیافراگم را در حالت باز تنظیم می‌کند. کاری که مشابه عمل بزرگ‌شدن مردمک چشم انسان در زمان تاریکی هوا است.
اثر دیافراگم روی عمق ميدان
یکی دیگر از نقش‌های دیافراگم در عکاسی و مثلث نوردهي٬ تاثیر آن بر عمق ميدان است. اما رابطه میان عمق ميدان و دیافراگم چیست و آشنایی با آن چه اهمیتی در آموزش عکاسی دارد؟
عمق ميدان میزانی از عکس است که كل صحنه عكاسي به صورت واضح دیده می‌شود. بعضی عکس‌ها دارای عمق ميدان كم هستند و در آن‌ها پس‌زمینه يا بكگراند کاملا از فوکوس دوربين عكاسي خارج است. بعضی عکس‌ها نیز عمق ميدان بالایی داشته و در آن‌ها هم پس‌زمينه و پیش‌زمینه واضح هستند. برای ایجاد افکت بوكه (خارج از فوکوس‌بودن پس‌زمینه) می‌بایست از دیافراگم بزرگی مثل اف 1.2 يا اف 1.4 استفاده کرد. بزرگ‌بودن دیافراگم سبب می‌شود که توجه مخاطب به جای پس‌زمینه به سوژه جلب شود.
دیافراگم دوربین در حالت باز برای عکاسی پرتره و عکس‌هایی که می‌خواهید سوژه از زمينه جدا به نظر برسد، استفاده می‌شود. در بعضی موارد شما می‌توانید سوژه و اشیا پیش‌زمینه را نیز در یک قالب قرار دهید. به گونه‌ای که پیش‌زمینه به نسبت سوژه محو باشد. برای این کار نیز نیاز به دیافراگم باز داريد.
دیافراگم بسته مثل اف 22، تصویری با پس‌زمینه کمی محو می‌دهد و مناسب عکاسی از معماری یا منظره است. بنابراین اگر به دنبال عکسی هستید که در آن پس‌زمینه و پیش‌زمینه از عقب تا جلو به یک اندازه واضح باشد، می‌بایست از دیافراگم کوچک استفاده کنید. البته فاكتور هايي مثل فاصله سوژه تا دوربين عكاسي و سوژه تا پس زمينه نيز بر عمق ميدان تاثير دارد.
اعداد دیافراگم دوربین
تا به اینجا ما دیافراگم دوربين عكاسي را با اصطلاحات کلی مثل ديافراگم باز و ديافراگم بسته توضيح داديم. با این حال در این جا شما را با اعداد دیافراگم دوربین آشنا خواهیم کرد. اعدادی که برای توصیف دقیق‌تر دیافراگم در عکاسی به کار می‌روند. به صورت کلی برای اشاره به این اعداد، قبل از آن‌ها از حرف f استفاده می‌شود، مثل f/8. به احتمال زیاد روی صفحه LCD دوربین خود، چیزی شبیه به f/2، f/3، f/8 و… را خواهید دید (البته بعضی دوربین‌ها فقط به صورت ساده f2، f3، f8 و… را می‌نویسند).
آموزش عكاسي
چیزی که در رابطه با آموزش دیافراگم در عکاسی اهمیت دارد و بسیاری از تازه‌کاران در آن اشتباه می‌کنند، این است که اعداد دیافراگم دوربین در حالت کوچکتر، نماینده دیافراگم‌های باز تر هستند و بالعکس. برای مثال روزنه اپرچر لنز در ديافراگم f2.8 باز تر از ديافراگم f4 و بسیار باز تر از ديافراگم f11 است. بسیاری با این رابطه مشکل دارند و به همین دلیل افراد تازه‌کار نیاز به توجه دارند تا بتوانند آن را به درستی درک کنند. اما دلیل این رابطه معکوس اعداد دیافراگم دوربین با خود دیافراگم دوربین چیست؟
وقتی شما در حال کار با ديافراگم f16 در دروبين عكاسي هستید می‌توانید به آن به عنوان کسر 1/16 نگاه کنید. در واقع اعداد دیافراگم دوربین کسر هستند. بنابراین طبیعی است که 1/16 کوچکتر از 1/4 و در نتیجه f/16 کوچکتر از f/4 باشد. این تفاوت را حتی با نگاه‌کردن به لنز دوربین مشاهده خواهید کرد.
اگر عکاسی بخواهد از دیافراگمی باز استفاده کند، f1.4، f2 یا f2.8 را بايد انتخاب كند و اگر بخواهد از دیافراگم بسته تر استفاده کند، f8، f11 یا f16 را بايد انتخاب كند.
روش انتخاب دیافراگم دوربین چیست؟
حال که با دیافراگم باز و ديافراگم بسته آشنا شده‌اید، نوبت آن رسیده است که ببینیم روش درست انتخاب دیافراگم دوربین چیست و چه معیارهایی را برای انتخاب درست می‌بایست درنظر گرفت. ابتدا بهتر است دو تا از اصلی‌ترین اثرات دیافراگم در عکاسی یعنی نوردهی و عمق ميدان را در نظر بگیریم.
در محیط‌های تاریک، زمانی که نور کافی دریافت نمی‌کنیم، میزان اپتیمال اعداد استاندارد دیافراگم تغییر خواهند کرد. برای مثال، ممکن است بخواهید بر اساس آموزش عکاسی داده‌شده تا به اینجا از دیافراگم باز مانند f2.8 استفاده کنید تا بتوانید حداکثر نور را جذب کنید (کاری که مردمک چشم در شب انجام می‌دهد). همچنین ممکن است بخواهید برای گرفتن عكس پرتره از f2.8 استفاده کنید و یا با f8 یا f11 میزان بیشتری از سوژه را در عمق ميدان قرار دهيد.
آموزش عكاسي
در مثال گفته‌شده عمق ميدان بخشی است که می‌بایست در اولویت قرار بگیرد. چرا که دیافراگم تنها راه افزایش نوردهي به سنسور دوربين عكاسي نیست و نقش مهمی ایفا نمی‌کند. بنابراین عمق ميدان بخشی از دیافراگم است که پیشنهاد می‌شود به آن توجه بیشتری شود. روش پیشنهادی انتخاب دیافراگم مناسب شامل مراحل زیر می‌شود:
- از خود بپرسید که چه مقدار از عمق را نیاز دارید
- عدد دیافراگم دوربین را برای عمق ميدان مورد نیاز مشخص کنید
- میزانی از سرعت شاتر را تعیین کنید که روشنایی مناسبی به عکس بدهد
- اگر سرعت شاتر سبب غیر تار شدن تصویر شد، مي توانيد از سومين ضلع مثلث نوردهي استفاده كنيد و به جای آن ISO را افزایش دهید.
به عنوان عکاس حرفه ای بهتر است خودتان دیافراگم را تنظیم کنید. چرا که اگر بگذارید خود دوربین به صورت خودکار آن را تنظیم کند، ممکن است هدف شما از عكاسي را برآورده نكند.
تنظیم اعداد دیافراگم دوربین
دو حالت در آموزش دیافراگم در عکاسی وجود دارد که به شما اجازه تنظیم دستی دیافراگم را می‌دهد. این حالت‌ها كه در دكمه چرخان روي دروبين عكاسي قابل كنترل است شامل manual و aperture-priority هستند. aperture-priority به شکل A یا Av روی بیشتر دوربین عكاسي كنون نوشته می‌شود، درحالی که manual به شکل M وجود دارد. به صورت معمول می‌توانید آن‌ها را بالای دوربین عكاسي dslr پیدا کنید. اما تفاوت این دو حالت مختلف دیافراگم دوربین چیست؟
در حالت AV، شما از بین اعداد دیافراگم، گزینه مورد نظر را انتخاب کرده و دوربین با در نظر گرفتن مثلث نوردهي٬ به صورت خودکار سرعت شاتر را تعیین می‌کند. ISO يا حساسيت سنسور دوربين عكاسي را نیز می‌توانید دستی یا اتوماتیک تعیین کنید. حالت A برای عکاسی عادی مناسب است، در این حالت نیازی به دقت در تنظیمات دیگر دوربین ندارید و به همین علت بیشتر افراد در اکثر عکس‌های خود از این حالت استفاده می‌کنند.
در حالت M، شما می‌بایست سرعت شاتر و دیافراگم دوربین را به صورت دستی تنظیم کنید (تنظیم ISO به صورت دستی یا خودکار ممکن است). این حالت زمان زیادی می‌گیرد و تقریبا هم عکس حاصله مشابه با حالت A خواهد بود. به همین علت از M در موارد خاصی که نیاز به نوردهی ثابت در عکس‌های مختلف داریم و یا زمانی که نورسنج دچار مشکل شده‌است استفاده می‌کنیم.
توصيه مي كنيم براي استفاده از حالت عكاسي دستي٬از نورسنج و فلاش متر براي اندازه گيري نور وروي به دوربين و تنظيم سرعت شاتر و ديافراگم استفاده كنيد.
لنز دوربين عكاسي و ديافراگم
هر لنزی یک محدودیتی برای تنظيمات دیافراگم دارد. اگر به مشخصات لنز خود دقت کنید، متوجه حداکثر و حداقل اعداد دیافراگم دوربین خواهید شد. در بیشتر موارد چیزی که اهمیت دارد بازترين عدد دیافراگم است. چرا که مشخص می‌کند لنز در بهترین حالت چه مقدار نور را می‌تواند از خود عبور دهد.
لنزی که دارای دیافراگم باز f1.4 یا f1.8 است به عنوان لنز سریع (fast) شناخته می‌شود، چرا که می‌تواند نور بیشتری را نسبت به لنزی با حداکثر دیافراگم f4 عبور دهد. به همین دلیل است که لنزهایی با اعداد دیافراگم دوربین باز، بسيار گران‌تر هستند. باز ترين دیافراگم به قدری مهم است که در نام بعضی لنزها به آن اشاره می‌شود. توجه کنید که در اسم لنزها ممکن است عدد دیافراگم را با دونقطه نشان دهند (مثل Nikon 50mm 1:1.4G)
از طرف دیگر، عدد بسته ترين دیافراگم در عکاسی اهمیت زیادی ندارد. چرا که تقریبا همه دوربین‌های مدرن می‌توانند میزان حداقلی f16 را تامین کنند. به ندرت پیش می‌آید که عکاسی برای مصارف عادی به مقداری کمتر از آن نیاز داشته باشد.
همه تاثیرات دیافراگم در عکاسی
تا به این جای مطلب با تاثیر دیافراگم دوربین بر روی نوردهی و عمق ميدان آشنا شدیم و درباره رابطه آن‌ها با اعداد دیافراگم دوربین آموختیم. اما آیا دیافراگم در عکاسی نقش دیگری دارد؟ و اگر دارد، دیگر تاثیرات دیافراگم دوربین چیست؟
در ادامه به دو تا دیگر از اثرات دیافراگم می‌پردازیم.
اثر منفی انکسار
اگر عکاس منظره باشید، هدفتان واضح‌بودن همه چیز تا جای ممکن است. برای رسیدن به این هدف ممکن است فکر کنید می‌بایست از f22 یا f23 استفاده کنید، اما چنین نیست. در مقایسه دو تصویر با دیافراگم‌های f4 و f32 شما تاثر انکسار را خواهید دید. در این حالت انکسار وضوح تصویر را کاهش خواهد داد. بنابراین بسته بودن دیافراگم همیشه سبب افزایش وضوح نمی‌شود. اما از کجا می‌بایست بفهمیم که تاثیر انکسار بر دیافراگم دوربین چیست و از چه نقطه‌ای شروع می‌شود.
این موضوع به چند عامل مختلف مثل اندازه سنسور دوربین و سایز پرینت نهایی وابسته است. به صورت کلی ممکن است شما اثرات انکسار را در f8 مشاهده کنید. اما این انکسار تا f11 یا حتی f16 ممکن است تاثیر زیادی بر روی وضوح عكس نگذارد. بنابراین با این که این پدیده تاثیر زیادی ندارد اما باید به آن توجه کرد. در واقع یکی از نکات مهم در آموزش دیافراگم در عکاسی بحث صرفه و صلاح است. عکاس خود باید تشخیص دهد که چه میزان از وضوح را برای عمق بیشتر حاضر است از دست بدهد.
انحراف لنز
در دنیای عکاسی همه می‌خواهنند عکس‌های واضحی بگیرند و یکی از راه‌های رسیدن به این هدف کم‌کردن میزان انحراف لنز است. اما رابطه انحراف لنز با دیافراگم دوربین چیست؟
به صورت ساده باید گفت با وجود این که بیشتر مشکلات در عکاسی به دلیل اشتباه عکاس است اما یک سری از مشکلات ناشی از لنز دوبين عكاسي است. مشکلاتی مثل از دست رفتن فوکوس، نوردهی کم، کامپوزاسیون نامناسب و انحراف لنز.
انحراف لنز زمانی مشخص می‌شود که می‌بینید لنز شما در یک سری اعداد دیافراگم دوربین محوتر از سایر اعداد است. انحراف لنز همچنین سبب محوتر بودن تصویر در گوشه‌ها می‌شود. علت وجود مشکل در گوشه‌های تصویر، دشوارتر بودن ساخت لنزها به خصوص در قسمت‌های کناری است. اما نقش دیافراگم در این بین چیست؟
دیافراگم دوربین میزان نوری را که توسط حاشیه لنز شما عبور می‌کند کاهش می‌دهد و هر چه دیافراگم بسته‌تر باشد نور کمتری به سنسور می‌رسد. به همین دلیل عکس‌ها در دیافراگم‌های بسته تر دچار میزان انحراف لنز کمتری می‌شوند. در عمل نیز بیشتر لنزها حوالی f4، f5.6 یا f8 در واضح‌ترین حالت خود هستند و این محدوده دیافراگم که در عکاسی که به عنوان دیافراگم‌های میانه شناخته می‌شوند، می‌توانند میزان مناسبی از عبور نور را در حواشی مسدود کنند. مي توانيد به مقاله ديافراگم طلايي مراجعه كنيد.
کلام آخر دیافراگم دوربین چیست
ابتدای این مطلب سعی کردیم بیشتر به این سوال پاسخ دهیم که دیافراگم دوربین چیست و چه نقشی در عکاسی دارد. در ادامه نیز به اعداد دیافراگم دوربین و تاثیر این اعداد بر روی تصویر نهایی پرداختیم. و در آخر سعی کردیم مهم‌ترین نکات آموزش دیافراگم در عکاسی را مطرح کنیم.
مشخص است که دیافراگم نقش حیاتی در کیفیت عکس‌ها دارد و با توجه به اهمیت آن لازم است هر فرد مشغول در این حوزه به صورت عملی تاثیر دیافراگم را روی کار خود مشاهده کند. با این وجود که شاید در نگاه اول کار با دیافراگم دشوار بنظر برسد اما پس از مدتی تمرین یاد خواهید گرفت تا بدون فکر کردن همه نکات مطرح‌شده را رعایت کنید و عکس‌های جذاب بگیرید.
